آیا پیچ‌خوردگی یا تورشن بیضه با سونوگرافی قابل تشخیص است؟

تورشن یا پیچ‌خوردگی بیضه حالتی اورژانسی در مردان است که در اثر چرخش طناب اسپرماتیک مسیر جریان خون به بیضه بسته می‌شود. در این شرایط اکسیژن و مواد غذایی به بافت بیضه نمی‌رسد و اگر سریع درمان نشود می‌تواند باعث مرگ بافت بیضه در مدت چند ساعت شود.
نقش اولتراسوند در تشخیص پیچ‌خوردگی بیضه
پزشکان برای تشخیص دقیق تورشن بیضه از سونوگرافی داپلر رنگی (Color Doppler Ultrasound) استفاده می‌کنند.
این روش تصویربرداری نه تنها تصویر ظاهری بیضه را نشان می‌دهد بلکه جریان خون داخل بیضه را نیز بررسی می‌کند.
در حالت طبیعی:
بیضه سالم باید جریان خون منظم و قابل مشاهده در تصویر داشته باشد.
در حالت پیچ‌خوردگی:
به دلیل چرخش طناب اسپرماتیک جریان خون تقریباً قطع می‌شود یا بسیار کاهش می‌یابد؛ در نتیجه در تصویر هیچ رنگ یا حرکت جریان دیده نمی‌شود.
اهمیت زمان در بروز علائم
از زمان شروع درد تا چهار تا شش ساعت نخست بیضه هنوز قابل نجات است.
بعد از ۱۲ ساعت احتمال از بین رفتن دائمی بیضه بسیار بالا می‌رود.
بنابراین اگر فردی دچار درد ناگهانی بیضه شود نباید منتظر کاهش درد باشد؛ باید فوراً به پزشک مراجعه کند.

درد شدید و ناگهانی

مهم‌ترین علامت این عارضه درد بسیار شدید و ناگهانی در یک بیضه است. این درد معمولاً در عرض چند دقیقه ظاهر می‌شود و ممکن است به شکم یا کشاله ران نیز گسترش پیدا کند.
اغلب بیماران از جمله کسانی هستند که صبح از خواب بیدار می‌شوند و ناگهان درد تیز و طاقت‌فرسا در بیضه احساس می‌کنند.

تورم و قرمزی کیسه بیضه (اسکروتوم)

در اثر التهاب و کاهش جریان خون ناحیه اسکروتوم متورم و قرمز یا بنفش می‌شود. لمس این ناحیه باعث تشدید درد می‌گردد.

بالا آمدن یا تغییر وضعیت بیضه مبتلا

در تورشن بیضه معمولاً کمی بالاتر از حالت طبیعی قرار می‌گیرد و محور آن تغییر می‌کند. پزشک در معاینه بیضه را چرخیده و بالا آمده می‌بیند.

تهوع و استفراغ

بسیاری از بیماران به‌دلیل درد شدید دچار حالت تهوع، سرگیجه یا استفراغ می‌شوند. این علامت غیرمستقیم اما مهم است و نباید نادیده گرفته شود.

درد شکمی یا پهلو

در برخی موارد درد ممکن است ابتدا در پایین شکم یا پهلو احساس شود و باعث شود بیمار تصور کند مشکل گوارشی دارد. ولی علت اصلی در بیضه است.

تفاوت ظاهری بین دو بیضه

بیضه مبتلا معمولاً بزرگ‌تر، سفت‌تر و دردناک‌تر از بیضه دیگر است. در معاینه با اولتراسوند نیز این تفاوت کاملاً مشهود است.

کاهش یا قطع جریان خون

از نظر تشخیصی در سونوگرافی داپلر جریان خون در بیضه مبتلا کاهش یافته یا کاملاً قطع می‌شود که نشانه قطعی پیچ‌خوردگی است.

علائم همراه یا غیرمستقیم

علاوه بر موارد فوق برخی نشانه‌های عمومی نیز ممکن است دیده شوند:
تعریق سرد ناشی از درد شدید
اضطراب و بی‌قراری
بی‌اختیاری در ایستادن یا راه رفتن به دلیل درد
کاهش ناگهانی سایز یا تغییر رنگ پوست بیضه

در کودکان و نوجوانان

در نوزادان یا نوجوانان پیچ‌خوردگی گاهی بدون درد شدید رخ می‌دهد و ممکن است تنها تورم و تغییر رنگ بیضه مشاهده شود. بنابراین هر تورم بیضه در کودک باید فوراً بررسی شود.

نکته طلایی:
این نشانه‌ها نیازمند بررسی فوری پزشکی هستند؛ زیرا تورشن بیضه یک مورد اورژانسی محسوب می‌شود و باید در کمتر از ۶ ساعت درمان شود تا از نابودی بافت جلوگیری گردد.
تشخیص قطعی فقط با سونوگرافی داپلر رنگی بیضه یا معاینه پزشک ارولوژیست انجام می‌شود. چنانچه قصد انجام سونوگرافی رنگی در شهرری را دارید می‌توانید از به مرکز تصویربرداری مروارید ری مراجعه کنید.

آماده‌سازی بیمار:
بیمار روی تخت دراز می‌کشد، لباس پایین‌تنه را کنار می‌زند.
حوله یا پارچه مخصوص برای حفظ حریم خصوصی استفاده می‌شود.
نیازی به ناشتا بودن یا آمادگی خاص وجود ندارد.
استفاده از ژل مخصوص:
ژل شفاف روی ناحیه‌ی اسکروتوم مالیده می‌شود تا امواج صوتی بهتر عبور کنند.
ژل بدون بو و کاملاً بی‌ضرر است.
شروع اسکن با پروب سونوگرافی:
پزشک پروب را به‌آرامی روی بیضه‌ها حرکت می‌دهد.
ابتدا حالت B-Mode (سیاه و سفید) برای بررسی اندازه و شکل بیضه انجام می‌شود.
بررسی جریان خون در حالت رنگی (Color Doppler):
حالت رنگی فعال می‌شود تا جریان خون درون بیضه‌ها دیده شود.
رنگ قرمز و آبی جهت جریان خون را نشان می‌دهند.
کاهش یا نبود رنگ ممکن است نشانه‌ی پیچ‌خوردگی باشد.
افزایش رنگ معمولاً بیانگر التهاب یا عفونت است.
مقایسه دو بیضه:
هر دو بیضه از نظر اندازه، شکل و جریان خون با هم مقایسه می‌شوند.
تفاوت قابل‌توجه ممکن است نشانه‌ی بیماری باشد.
بررسی طناب اسپرماتیک و اپیدیدیم:
مسیر طناب و سر اپیدیدیم بررسی می‌شود.
در تورشن گاهی علامت Whirlpool Sign (چرخش طناب) دیده می‌شود.
ذخیره تصاویر و گزارش نهایی:
تصاویر مهم ذخیره و تحلیل می‌شوند.
پزشک گزارش نهایی را برای اورولوژیست ارسال می‌کند.
در موارد اورژانسی (مثل تورشن) بیمار فوراً برای جراحی آماده می‌شود.

عدم نیاز به آمادگی خاص

برای این نوع سونوگرافی نیازی به ناشتا بودن یا مصرف داروهای خاص نیست.
بیمار می‌تواند غذا، مایعات یا داروهای روزانه خود را طبق معمول مصرف کند.

لباس و وضعیت مناسب

بهتر است لباس راحت و گشاد پوشیده شود تا دسترسی به ناحیه تناسلی آسان باشد.
ممکن است از بیمار خواسته شود لباس زیر را درآورد و حوله یا پارچه مخصوص برای پوشش اطراف داده می‌شود.

بهداشت ناحیه

توصیه می‌شود پیش از مراجعه ناحیه اسکروتوم تمیز و خشک باشد.
از استفاده از کرم‌ها یا پودرهای پوستی در روز انجام آزمایش خودداری شود زیرا می‌توانند در انتقال امواج اختلال ایجاد کنند.

آرامش و همکاری با پزشک

این آزمایش کاملاً بی‌درد است؛ بنابراین لازم نیست نگران باشید.
در حین انجام بیمار باید بی‌حرکت بماند تا تصاویر دقیق‌تر ثبت شوند.

اطلاع از وضعیت‌های خاص

اگر اخیراً ضربه، درد شدید یا جراحی در ناحیه داشته‌اید پیش از شروع حتماً به پزشک اطلاع دهید.
در موارد تورم یا درد شدید اولتراسوند به صورت اورژانسی انجام می‌شود.

عدم نیاز به مثانه پر

برخلاف برخی سونوگرافی‌های دیگر مثانه‌ی پر برای این آزمایش لازم نیست.

همراهی در صورت نیاز

برای کودکان یا بیماران مضطرب حضور یکی از والدین یا همراه مجاز است تا باعث آرامش بیمار شود.

سونوگرافی رنگی بیضه روشی دقیق و بدون درد برای بررسی سلامت بیضه و جریان خون است. این آزمایش نیازی به آمادگی خاص ندارد و بدون استفاده از اشعه انجام می‌شود. مراحل شامل آماده‌سازی بیمار استفاده از ژل و اسکن در حالت سیاه و سفید سپس بررسی جریان خون در داپلر رنگی است. نبود جریان خون نشانه تورشن و افزایش آن نشانه التهاب است. تصاویر ثبت شده و گزارش نهایی به اورولوژیست ارجاع می‌شود. رعایت بهداشت آرامش و لباس مناسب قبل از انجام کافی است. این روش در تشخیص فوری مشکلات بیضه اهمیت زیادی دارد.
این روش تصویربرداری یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص مشکلات بیضه است و در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری با تجهیزات پیشرفته و تحت نظر متخصصان باتجربه انجام می‌شود. این مرکز با بهره‌گیری از دستگاه‌های داپلر رنگی روز و تیم حرفه‌ای رادیولوژی نتایجی سریع و قابل اعتماد ارائه می‌دهد. هدف ما دقت بالا، آسایش بیمار و تشخیص به‌موقع بیماری‌هاست تا درمان مؤثر هرچه زودتر آغاز شود. اگر به دنبال تصویربرداری مطمئن و استاندارد هستید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02156804080 نوبت خود را رزرو کنید.


منابع
radiopaedia.org
sciencedirect.com