بررسی پیوند کلیه با سونوگرافی داپلر چگونه است؟

سونوگرافی داپلر یکی از دقیق‌ترین روش‌های تصویربرداری برای بررسی وضعیت کلیه پیوندی است. این روش بدون نیاز به تزریق ماده حاجب و بدون خطر برای بیمار انجام می‌شود و هدف آن ارزیابی جریان خون در شریان‌ها و وریدهای کلیه پیوندی است.
در آغاز بیمار روی تخت معاینه دراز می‌کشد و پزشک متخصص یا کارشناس سونوگرافی ژل مخصوصی را روی ناحیه شکم در محل کلیه پیوندی قرار می‌دهد. سپس با استفاده از پروب دستگاه تصویر کلیه روی مانیتور نمایش داده می‌شود. در این مرحله حالت داپلر فعال می‌شود تا حرکت خون در عروق مختلف کلیه قابل مشاهده باشد.
در بررسی داپلر پزشک به جهت و سرعت جریان خون در شریان کلیوی، ورید کلیوی و شاخه‌های کوچک‌تر توجه می‌کند. هرگونه کاهش، انسداد یا برگشت جریان خون می‌تواند نشانه‌ای از تنگی، لخته یا اختلال در عملکرد کلیه باشد. شاخص مقاومت عروقی (RI) نیز از جمله پارامترهای مهمی است که در گزارش ثبت می‌شود و تغییرات آن می‌تواند نشانه‌ای از رد پیوند یا التهاب باشد.
این فرایند معمولاً بین پانزده تا بیست دقیقه طول می‌کشد و بیمار در طول آن هیچ دردی احساس نمی‌کند. پس از پایان کار، تصاویر و نتایج برای تفسیر و بررسی نهایی به پزشک معالج ارسال می‌شود تا وضعیت کلیه پیوندی از نظر عملکرد و جریان خون ارزیابی شود. اگر قصد انجام سونوگرافی رنگی در شهرری را دارید می‌توانید به مرکز تصویربرداری مجهز مروارید ری مراجعه کنید.

در تفسیر داپلر پیوند کلیه چند محور اصلی بررسی می‌شود. هدف این است که وضعیت خون‌رسانی، خروج خون از کلیه و پیامدهای فشاری یا التهابی مشخص شود.

چه پارامترهایی گزارش می‌شود

RI شاخص مقاومت
از نسبت اختلاف حداکثر سرعت سیستولیک به حداقل سرعت دیاستولیک به دست می‌آید. به تغییرات بستر عروقی و فشار بافتی حساس است.
PI شاخص ضربانی
نوسان‌پذیری جریان را نشان می‌دهد و مکمل RI است.
PSV حداکثر سرعت سیستولیک در شریان پیوندی و محل آناستوموز
برای تشخیص تنگی اهمیت دارد.
الگوی موجی و زمان شتاب‌گیری
تأخیر در بالا رفتن موج یا موج تاردوس پارووس نشانه تنگی پروگزیمال است.
وضعیت ورید کلیوی
وجود یا نبود جریان، یکنواختی طیف و علائم برگشت خون در دیاستول.

محدوده‌های معمول

RI طبیعی در بیشتر مراکز حدود 0.6 تا 0.8 گزارش می‌شود.
RI نزدیک 0.7 معمول تلقی می‌شود. تفسیر باید با مقایسه سمت به سمت داخل همان کلیه و با نتایج قبلی انجام شود.
PSV طبیعی در شریان پیوندی متغیر است. مقادیر بسیار بالا در محل آناستوموز می‌تواند نشان‌دهنده تنگی باشد.

الگوهای مهم و تفسیر احتمالی

RI بالا بیشتر از 0.8
می‌تواند با ادم حاد، رد پیوند، نفروز توبولی حاد، عفونت یا گرفتگی خروجی ادرار دیده شود. تفسیر بدون توجه به زمان پس از عمل کامل نیست.
RI بسیار بالا با کاهش شدید جریان دیاستولیک یا برگشت دیاستول
حالت هشدار دهنده است. در ترومبوز وریدی یا فشار خارج‌کلیوی شدید دیده می‌شود و نیاز به اقدام سریع دارد.
RI پایین غیرمعمول کمتر از 0.6
در تنگی شریان پیوندی یا فیستول شریانی وریدی پس از بیوپسی دیده می‌شود. باید با PSV و الگوی موجی تطبیق داده شود.
PSV بالا در آناستوموز معمولاً بالاتر از 200 سانتی‌متر بر ثانیه
به سود تنگی شریان پیوندی است. اگر همراه با نسبت سرعت بالا نسبت به سگمان‌های مجاور و موج تاردوس پارووس داخل پارانشیم باشد احتمال تنگی بیشتر می‌شود.
تأخیر شتاب‌گیری و موج تاردوس پارووس داخل پارانشیم
نشانگر تنگی پروگزیمال است. با اختلاف فشار پیش و پس از محل تنگی همخوانی دارد.
عدم مشاهده جریان در ورید کلیوی یا طیف غیرطبیعی
مطرح‌کننده ترومبوز وریدی است. کاهش شدید دیاستول در شریان‌های داخل کلیه آن را تقویت می‌کند.
هیدرونفروز یا مجموعه مایع اطراف کلیه مانند لنفوسل یا هماتوم
می‌تواند با افزایش تدریجی RI همراه شود. همبستگی با معاینه و سونوگرافی خاکستری لازم است.
الگوی پرسرعت با مقاومت بسیار پایین در کانون محدود
به نفع فیستول شریانی وریدی پس از بیوپسی است. معمولاً خودمحدود شونده است و با داپلر رنگی به‌خوبی دیده می‌شود.

نکات زمانی و بالینی

تفسیر در روزهای نخست پس از پیوند با ماه‌های بعد تفاوت دارد. نفروز توبولی حاد در هفته اول شایع است و می‌تواند RI را بالا ببرد. مقایسه با خط پایه همان بیمار ارزشمند است. علائم بالینی، کراتینین سرم و زمان از عمل باید کنار هم قرار گیرد.

پیش از انجام سونوگرافی رنگی رعایت چند نکته به کیفیت تصویر و دقت نتایج کمک می‌کند. این آمادگی‌ها ساده هستند اما نقش مهمی در ارزیابی درست جریان خون کلیه پیوندی دارند.
نیازی به ناشتایی نیست مگر در صورت دستور خاص پزشک
پوشیدن لباس راحت و گشاد برای دسترسی آسان به ناحیه شکم
خودداری از قطع داروهای روزانه بدون مشورت پزشک
اطلاع دادن به پزشک در صورت مصرف داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین یا آپیکسابان
پر بودن نسبی مثانه پیش از انجام سونوگرافی برای وضوح بیشتر تصاویر
همراه داشتن مدارک پزشکی، گزارش‌های قبلی و نتایج آزمایش‌های اخیر
رعایت آرامش و پرهیز از اضطراب پیش از انجام سونوگرافی
حضور به‌موقع در مرکز تصویربرداری برای هماهنگی بهتر و جلوگیری از تأخیر
پرهیز از استفاده از کرم یا لوسیون روی پوست ناحیه شکم در روز انجام سونوگرافی
در صورت بروز درد یا ناراحتی در محل پیوند اطلاع دادن به کارشناس سونوگرافی پیش از شروع بررسی

پس از پیوند کلیه انجام سونوگرافی داپلر در فواصل مشخص برای ارزیابی سلامت کلیه پیوندی اهمیت زیادی دارد. معمولاً اولین سونوگرافی داپلر بلافاصله پس از جراحی یا در ۲۴ ساعت نخست انجام می‌شود تا از باز بودن عروق و جریان خون مناسب در کلیه اطمینان حاصل شود.
در روزها و هفته‌های بعد تکرار این بررسی بسته به وضعیت بیمار و نظر پزشک متفاوت است. در بیشتر مراکز داپلر طی هفته اول چند بار انجام می‌شود تا هرگونه تغییر در جریان خون یا علائم رد پیوند زود تشخیص داده شود. پس از ترخیص معمولاً در ویزیت‌های ماه اول، ماه سوم و ماه ششم داپلر مجدد درخواست می‌شود.
در دوره‌های بعد اگر عملکرد کلیه پایدار باشد انجام سونوگرافی داپلر سالی یک تا دو بار کافی است. با این حال در صورت افزایش کراتینین، کاهش ادرار یا بروز علائم بالینی نگران‌کننده داپلر باید در اسرع وقت تکرار شود. بنابراین فواصل زمانی بررسی به وضعیت بالینی و نتایج آزمایش‌های عملکرد کلیه وابسته است و پزشک بر اساس شرایط هر فرد آن را تنظیم می‌کند.

سونوگرافی داپلر یکی از روش‌های اصلی برای ارزیابی وضعیت کلیه پیوندی است و با بررسی جریان خون در عروق کلیه به پزشک کمک می‌کند تا عملکرد پیوند را به‌صورت دقیق ارزیابی کند. این روش بدون درد و غیرتهاجمی است و در همان روز انجام نتایج قابل تفسیر خواهد بود. شاخص‌های مهمی مانند RI و PSV در تشخیص اختلالات عروقی یا رد پیوند اهمیت دارند. داپلر معمولاً بلافاصله بعد از جراحی و در فواصل مشخص پس از آن تکرار می‌شود تا هرگونه مشکل احتمالی در مراحل اولیه شناسایی شود. انجام منظم آن نقش مهمی در حفظ عملکرد کلیه و پیشگیری از عوارض دارد.
در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری سونوگرافی داپلر پیوند کلیه با دقت بالا و تحت نظارت پزشکان متخصص انجام می‌شود تا وضعیت جریان خون و عملکرد کلیه پیوندی به‌صورت کامل بررسی شود. استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و تکنسین‌های مجرب امکان تشخیص سریع و دقیق هرگونه تغییر یا اختلال احتمالی را فراهم می‌کند. هدف این مرکز ارائه خدمات تصویربرداری دقیق و مطمئن برای کمک به حفظ سلامت و عملکرد کلیه بیماران پیوندی است. چنانچه قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02156804080 اقدام نمایید.


منابع
journals.lww.com
radiopaedia.org