چگونه می‌توان کیفوز را در کودکان تشخیص داد و برای درمان آن اقدام کرد؟

کیفوز در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود و درمان آن چیست؟
تیم تولید محتوای ایران نوبت
1404/07/13

روش‌های تشخیص کیفوز در کودکان

روش‌های تشخیص کیفوز در کودکان
تشخیص کیفوز (قوز کمر) در کودکان فرآیندی چند مرحله‌ای است که با معاینه بالینی آغاز شده و در صورت نیاز با روش‌های تصویربرداری تکمیل می‌شود. هدف از این روند شناسایی نوع این عارضه، شدت انحنا و بررسی احتمال پیشرفت آن است.

معاینه بالینی توسط پزشک

اولین مرحله بررسی دقیق وضعیت بدن کودک است. پزشک به نحوه ایستادن، شکل شانه‌ها و انحنای ستون فقرات نگاه می‌کند. از کودک خواسته می‌شود به جلو خم شود تا قوس غیرطبیعی کمر بهتر دیده شود. این روش ساده اما بسیار مهم است چون می‌تواند تفاوت بین کیفوز وضعیتی و انواع جدی‌تر را مشخص کند.

بررسی علائم و سابقه پزشکی

پزشک معمولا سوالاتی درباره درد، خستگی یا مشکلات حرکتی کودک می‌پرسد. همچنین سابقه خانوادگی بیماری‌های ستون فقرات یا اختلالات مادرزادی هم بررسی می‌شود. این مرحله کمک می‌کند تا علت اصلی این عارضه بهتر شناسایی شود.

تصویربرداری با رادیوگرافی (X-ray)

برای اندازه‌گیری دقیق زاویه انحنای ستون فقرات از عکس رادیولوژی استفاده می‌شود. این تصاویر نشان می‌دهد قوس کمر چقدر از حالت طبیعی خارج شده و آیا نیاز به درمان فوری وجود دارد یا نه. چنانچه قصد انجام این تصویربرداری را دارید می‌توانید به مرکز تصویربرداری مروارید ری بهترین رادیوگرافی ستون فقرات در شهر ری مراجعه کنید.

MRI یا CT اسکن در موارد خاص

اگر پزشک به مشکلات عمیق‌تر مثل درگیری نخاع یا تغییرات ساختاری شدید مشکوک باشد تصویربرداری پیشرفته مثل MRI یا CT انجام می‌شود. این روش‌ها جزئیات بیشتری از بافت نرم و استخوان‌ها نشان می‌دهند.

ارزیابی عملکرد حرکتی و تنفسی

در برخی موارد شدت این عارضه می‌تواند روی حرکت یا حتی تنفس کودک تأثیر بگذارد. بنابراین تست‌های حرکتی یا بررسی عملکرد ریه‌ها هم انجام می‌شود تا مشخص شود این عارضه چه اثری بر بدن گذاشته است.
به طور کلی ترکیب معاینه بالینی دقیق و روش‌های تصویربرداری بهترین راه برای تشخیص این عارضه است. تشخیص زودهنگام می‌تواند روند درمان را ساده‌تر کرده و از بروز عوارض جدی در آینده پیشگیری کند.

روش‌های درمان کیفوز در کودکان

روش‌های درمان کیفوز در کودکان
درمان کیفوز بسته به نوع انحنا، شدت آن و سن کودک متفاوت است. هدف اصلی درمان اصلاح یا کنترل پیشرفت انحنا و کاهش عوارض احتمالی مانند درد یا مشکلات حرکتی است. به طور کلی می‌توان درمان‌ها را در سه گروه اصلی تقسیم کرد:

اصلاح سبک زندگی و درمان‌های غیر دارویی

اصلاح وضعیت بدن: آموزش به کودک برای صحیح نشستن و ایستادن اهمیت زیادی دارد. به‌ویژه در کیفوز وضعیتی تنها با تغییر عادات بدنی می‌توان پیشرفت بیماری را کنترل کرد.
ورزش و فیزیوتراپی: تمرینات کششی و تقویتی برای عضلات پشت و شکم به بهبود وضعیت ستون فقرات کمک می‌کند. فیزیوتراپیست با ارائه برنامه ورزشی مناسب می‌تواند در اصلاح انحنا نقش مهمی داشته باشد.
بریس (Brace): در کودکانی که زاویه انحنا متوسط دارند و هنوز در سن رشد هستند استفاده از بریس یا قوزبند تجویز می‌شود. این وسیله به کنترل رشد غیرطبیعی ستون فقرات کمک می‌کند و مانع پیشرفت این عارضه می‌شود.

درمان دارویی

دارو به طور مستقیم این عارضه را اصلاح نمی‌کند اما برای کاهش درد یا اسپاسم عضلات می‌تواند تجویز شود. این درمان بیشتر برای بهبود کیفیت زندگی کودک در کنار سایر روش‌ها استفاده می‌شود.

درمان جراحی

جراحی زمانی توصیه می‌شود که انحنای ستون فقرات بسیار شدید باشد (معمولاً بیش از ۷۰ درجه) یا علائم جدی مانند درد مداوم، محدودیت حرکتی شدید یا فشار بر روی نخاع و اعصاب وجود داشته باشد. در این روش با استفاده از ابزارهای ویژه، ستون فقرات صاف و پایدار می‌شود. جراحی معمولاً آخرین گزینه درمانی است و تنها در موارد خاص به کار می‌رود.
درمان این عارضه اغلب با روش‌های غیرجراحی آغاز می‌شود و در صورت نیاز به مراحل پیشرفته‌تر مانند جراحی می‌رسد. تشخیص زودهنگام و پیگیری مداوم نقش مهمی در موفقیت درمان و جلوگیری از بروز عوارض آینده دارد.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌ها
شناخت علائم در مراحل اولیه بسیار مهم است زیرا تشخیص زودهنگام به پیشگیری از پیشرفت انحنا و درمان مؤثر کمک می‌کند. نشانه‌ها می‌توانند ظاهری یا عملکردی باشند.
تغییرات ظاهری ستون فقرات و قامت: کودک دچار خمیدگی غیرطبیعی در قسمت بالای پشت می‌شود. شانه‌ها ممکن است به جلو بیفتند و پشت حالت گرد یا قوز پیدا کند. در موارد شدید سر کمی جلوتر از بدن قرار می‌گیرد.
درد و خستگی کمر: بسیاری از کودکان مبتلا به این عارضه از درد خفیف یا احساس خستگی در ناحیه پشت شکایت می‌کنند. این درد معمولاً پس از نشستن طولانی یا فعالیت‌های بدنی بیشتر می‌شود.
کاهش انعطاف‌پذیری و محدودیت حرکتی: کودک ممکن است در خم شدن به عقب یا صاف ایستادن دچار مشکل شود. این محدودیت حرکتی گاهی با سفتی عضلات همراه است.
مشکلات تنفسی در موارد شدید: وقتی انحنا پیشرفته باشد قفسه سینه تحت فشار قرار می‌گیرد و این موضوع می‌تواند باعث تنگی نفس یا کاهش ظرفیت تنفسی شود.
علائم عصبی (در موارد پیشرفته): اگر این عارضه باعث فشار بر نخاع یا اعصاب شود علائمی مانند گزگز، بی‌حسی یا ضعف اندام‌ها نیز ممکن است دیده شود. این وضعیت نیاز به توجه فوری پزشک دارد.

راهکارهای پیشگیری از قوز کمر

راهکارهای پیشگیری از قوز کمر
پیشگیری از این عارضه بیش از هر چیز به اصلاح سبک زندگی و عادات حرکتی وابسته است. اگر این موارد در سنین پایین رعایت شوند احتمال بروز انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به حداقل می‌رسد.
آموزش وضعیت صحیح بدن
یکی از مهم‌ترین اقدامات آموزش نشستن و ایستادن درست به کودکان است. استفاده از صندلی مناسب با ارتفاع استاندارد و قرار گرفتن میز در سطح مناسب چشم، مانع از خم شدن مداوم کودک به جلو می‌شود. همچنین تشویق به صاف ایستادن و تقویت آگاهی از وضعیت بدن بسیار موثر است.
انتخاب کیف و کوله مناسب
کوله‌پشتی باید سبک باشد و وزن آن بیش از ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن بدن کودک نباشد. استفاده از دو بند پهن و حمایتی مانع از ایجاد فشار نامتقارن بر شانه‌ها و ستون فقرات خواهد شد.
فعالیت بدنی منظم
ورزش‌هایی مانند شنا، دوچرخه ثابت، حرکات کششی و تمرینات تقویت‌کننده عضلات پشت و شکم نقش زیادی در پیشگیری از این عارضه دارند. فعالیت بدنی علاوه بر تقویت عضلات موجب حفظ انعطاف‌پذیری و بهبود قامت می‌شود.
محدود کردن زمان استفاده از موبایل و تبلت
قرار گرفتن طولانی‌مدت در وضعیت خم شده روی موبایل یا تبلت یکی از عوامل مهم ایجاد قوز در کودکان است. توصیه می‌شود مدت زمان استفاده از وسایل دیجیتال کنترل شود و کودک در فاصله‌های کوتاه تغییر وضعیت دهد.
تغذیه مناسب برای سلامت استخوان‌ها
مصرف کافی کلسیم، ویتامین دی و پروتئین برای رشد سالم استخوان‌ها ضروری است. داشتن رژیم غذایی متعادل به همراه قرار گرفتن در معرض نور خورشید سلامت استخوانی کودک را تضمین می‌کند.
معاینات دوره‌ای پزشکی
معاینه دوره‌ای ستون فقرات توسط پزشک یا ارتوپد به ویژه در سال‌های رشد کمک می‌کند انحناهای غیرطبیعی زود تشخیص داده شوند و اقدامات لازم به موقع انجام گیرد.
راهکارهای پیشگیری از قوز کمر

توصیه پایانی

کیفوز در کودکان یکی از اختلالات شایع ستون فقرات است که اگر زود تشخیص داده شود با درمان‌های ساده‌تری قابل کنترل خواهد بود. شناخت علائم اولیه مانند قوز پشت، درد یا خستگی کمر و محدودیت حرکتی اهمیت زیادی دارد. تشخیص این مشکل با معاینه بالینی و تصویربرداری امکان‌پذیر است و درمان‌ها بسته به شدت انحنا از اصلاح وضعیت بدن و فیزیوتراپی تا استفاده از بریس و در موارد شدید جراحی متغیر است. پیشگیری هم نقش کلیدی دارد و با آموزش درست نشستن و ایستادن، ورزش منظم، انتخاب کوله مناسب، تغذیه سالم و معاینات دوره‌ای می‌توان خطر بروز یا پیشرفت کیفوز را کاهش داد.
تشخیص به‌موقع کیفوز می‌تواند مسیر درمان را بسیار ساده‌تر کند و از عوارض آینده جلوگیری نماید. مرکز رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته امکان بررسی دقیق ستون فقرات را برای کودکان فراهم کرده است. در این مرکز روند تشخیص با دقت بالا انجام می‌شود تا پزشکان بتوانند بهترین روش درمانی را انتخاب کنند. والدین با مراجعه به مرکز تصویربرداری مروارید می‌توانند از سلامت ستون فقرات فرزندشان مطمئن شوند و با آرامش خاطر مسیر درمان را پیگیری کنند. چنانچه قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02156804080 اقدام نمایید.


منابع
clevelandclinic.org
msdmanuals.com

معمولا در دوران رشد به‌خصوص سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی بیشتر دیده می‌شود.

خیر ممکن است در ابتدا کمی ناراحت‌کننده باشد اما با عادت کردن کودک قابل تحمل می‌شود.

تشک سفت و بالش متوسط بهترین انتخاب است. تشک خیلی نرم یا خیلی سفت مناسب نیست.

لیست نظرات

نگار کریمی

دکتر برای پسرم بریس تجویز کرده. امیدوارم مثل چیزی که اینجا نوشتین جواب بده.

الهام شریفی

دخترم موقع نشستن خیلی قوز می‌کنه. این مقاله باعث شد جدی‌تر دنبالش کنم.

پرویز قاسمی

خیلی وقت بود دنبال یه مطلب جامع بودم. دستتون درد نکنه.


رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری واقع در شهرری