علت تورم گردن چیست و چه اهمیتی دارد؟

بررسی دقیق تورم گردن از آن جهت اهمیت دارد که این علامت می‌تواند بیانگر طیف وسیعی از مشکلات بدن باشد؛ از عفونت‌های خفیف و گذرا گرفته تا بیماری‌های خطرناک مانند سرطان‌ها. بسیاری از افراد این عارضه را موقتی تلقی کرده و آن را نادیده می‌گیرند در حالی که تشخیص به‌موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و درمان را ساده‌تر کند. در ادامه مهم‌ترین عوامل ایجاد تورم گردن را بررسی می‌کنیم:

عفونت‌های ویروسی و باکتریایی

رایج‌ترین علت تورم غدد لنفاوی گردن عفونت‌ها هستند. عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، یا مونونوکلئوز معمولاً موجب تورم دردناک و گذرای غدد می‌شوند. در عفونت‌های باکتریایی مانند گلودرد چرکی یا سل تورم ممکن است شدیدتر و طولانی‌تر باشد.

اختلالات غده تیروئید

غده تیروئید در مرکز گردن قرار دارد و هرگونه تغییر در عملکرد آن می‌تواند باعث تورم شود. بزرگ شدن تیروئید یا گواتر، وجود ندول‌های تیروئید یا کیست تیروئیدی از دلایل شایع تورم جلوی گردن هستند.

واکنش‌های ایمنی بدن

در برخی بیماری‌ها مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شده و به بافت‌های خودی حمله می‌کند. این واکنش می‌تواند به صورت تورم مزمن غدد لنفاوی گردن بروز کند.

سرطان‌ها و تومورهای ناحیه گردن

تومورهای خوش‌خیم و بدخیم از جمله لنفوم، سرطان تیروئید و سرطان‌های سر و گردن می‌توانند سبب تورم بدون درد، سفت و پیشرونده گردن شوند. چنین مواردی نیاز به تشخیص تخصصی و بررسی فوری دارند.

عوامل دیگر و علل نادر

آبسه‌های دندانی، عفونت‌های پوستی، واکنش به داروها یا حتی آسیب‌های فیزیکی در ناحیه گردن نیز می‌توانند موجب تورم موقتی یا موضعی شوند.
در مجموع هرچند این عارضه در بسیاری از موارد بی‌خطر و گذرا هستند اما تداوم آن بیش از دو هفته یا همراهی با علائمی مانند تب، کاهش وزن یا درد مداوم نیازمند بررسی پزشکی دقیق است.

در بسیاری از موارد تورم گردن موقتی و بی‌خطر است اما گاهی اوقات با علائمی همراه می‌شود که نشان‌دهنده وجود بیماری‌های مهم و نیاز فوری به بررسی پزشکی است. در ادامه این علائم هشداردهنده را مرور می‌کنیم:
تداوم تورم بیش از دو هفته:
اگر توده یا ورم گردن بیش از دو هفته باقی بماند و با گذر زمان کوچک نشود نیاز به بررسی جدی دارد؛ به‌ویژه اگر بدون درد باشد.
درد یا حساسیت قابل‌توجه در محل تورم:
تورم‌های دردناک اغلب عفونی هستند اما اگر درد با تب یا التهاب همراه باشد احتمال تشکیل آبسه یا عفونت باکتریایی وجود دارد.
افزایش تدریجی اندازه توده:
بزرگ شدن پیشرونده توده گردن یا تغییر در شکل و قوام آن می‌تواند نشانه رشد غیرطبیعی سلول‌ها یا تومور باشد.
تب، تعریق شبانه و کاهش وزن غیرعادی:
این سه علامت کلاسیک معمولاً با عفونت‌های مزمن، لنفوم یا سرطان‌های سیستم لنفاوی دیده می‌شوند و نیازمند بررسی فوری‌اند.
مشکلات بلع یا تنفس:
اگر تورم آن‌قدر بزرگ شود که باعث سختی در بلع، سرفه مداوم یا احساس فشار در گلو شود می‌تواند نشانه‌ی درگیری غده تیروئید یا وجود توده فشاری باشد.
تغییر در صدا یا گرفتگی طولانی‌مدت:
گرفتگی صدا یا تغییر مداوم در تن صدا ممکن است نشان‌دهنده التهاب یا فشار توده بر طناب‌های صوتی و حنجره باشد.
قرمزی، گرمی یا ترشح از محل تورم:
این علائم نشانه التهاب حاد یا عفونت پوستی‌اند و در صورت بی‌توجهی ممکن است به بافت‌های اطراف گسترش پیدا کنند.

نکته مهم:
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید باید بدون تأخیر به پزشک متخصص گوش‌، حلق‌ و بینی یا غدد مراجعه شود تا علت دقیق و نوع درمان مشخص گردد.

تشخیص علت تورم گردن نیازمند بررسی دقیق و گام‌به‌گام توسط پزشک متخصص است. هدف تمایز میان علل ساده (مثل عفونت) و علل جدی‌تر (مثل تومورها یا اختلالات تیروئیدی) است. در ادامه مهم‌ترین روش‌های تشخیص آورده شده‌اند:

معاینه فیزیکی و شرح حال بیمار

اولین قدم در تشخیص گفت‌وگوی پزشک با بیمار درباره مدت، محل و ویژگی‌های تورم است. سپس پزشک ناحیه گردن را از نظر:
اندازه و قوام توده
دردناک بودن یا نبودن
تحرک‌پذیری توده
وجود علائم همراه (تب، کاهش وزن، گلودرد و …)
بررسی می‌کند.
معاینه دقیق می‌تواند تا 60٪ در تشخیص اولیه علت تورم مؤثر باشد.

آزمایش‌های خونی

آزمایش خون برای بررسی علائم التهابی (مثل CBC و ESR) یا اختلالات تیروئید (TSH، T3، T4) انجام می‌شود. همچنین در صورت شک به بیماری‌های ویروسی یا خودایمنی تست‌های خاصی درخواست می‌شود.

سونوگرافی گردن

روشی غیرتهاجمی و دقیق برای تشخیص نوع تورم است. سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که تورم از بافت غده لنفاوی، تیروئید یا کیست مایع ناشی شده است. اگر قصد انجام سونوگرافی در شهرری را دارید می‌توانید به مرکز تصویربرداری مروارید ری مراجعه کنید و از خدمات حرفه‌ای این مرکز بهره‌مند شوید.

نمونه‌برداری (بیوپسی یا FNA)

در صورت وجود توده با ویژگی‌های مشکوک (سفت، بدون درد و ماندگار) پزشک اقدام به نمونه‌برداری ظریف (FNA) می‌کند. نتیجه پاتولوژی مشخص می‌کند که بافت طبیعی، التهابی یا سرطانی است.

تصویربرداری تکمیلی (CT Scan یا MRI)

در موارد پیچیده یا مشکوک به تومور از سی‌تی اسکن (CT) یا MRI برای مشاهده دقیق ساختارهای داخلی گردن، گلو و غدد استفاده می‌شود.

اسکن تیروئید یا تست عملکرد غده تیروئید

در بیمارانی که تورم در ناحیه جلوی گردن و مشکوک به اختلال تیروئید دارند از رادیوایزوتوپ یا اسکن تیروئیدی برای بررسی فعالیت غده استفاده می‌شود.

آزمایش‌های خاص برای عفونت‌ها

در صورت ظن قوی به عفونت‌های خاص مانند سل یا مونونوکلئوز تست‌های اختصاصی (مانند تست مانتو یا آنتی‌بادی EBV) انجام می‌شوند.

درمان این عارضه بستگی مستقیم به علت اصلی آن دارد. پزشک پس از معاینه آزمایش‌ها و تصویربرداری نوع درمان را مشخص می‌کند. در این بخش متداول‌ترین روش‌های درمانی بر اساس علت تورم را شرح می‌دهیم:
درمان عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
اگر تورم ناشی از عفونت ویروسی باشد (مثل سرماخوردگی یا مونونوکلئوز) درمان معمولاً حمایتی است: استراحت، مصرف مایعات، تغذیه سالم و داروهای ضدالتهاب.
در عفونت‌های باکتریایی (مانند گلودرد چرکی یا سل) پزشک از آنتی‌بیوتیک مناسب استفاده می‌کند. در موارد آبسه ممکن است تخلیه جراحی لازم باشد.
درمان اختلالات تیروئید
در تورم ناشی از گواتر یا ندول تیروئید ابتدا سطح هورمون‌ها بررسی می‌شود.
در کم‌کاری تیروئید داروی لووتیروکسین برای تنظیم هورمون تجویز می‌شود.
در پرکاری تیروئید از داروهای ضدتیروئید یا ید رادیواکتیو استفاده می‌شود.
اگر توده تیروئید بزرگ یا مشکوک به سرطان باشد جراحی برداشتن غده ضروری است.
درمان تومورهای خوش‌خیم و بدخیم
در صورت تشخیص سرطان یا لنفوم بسته به نوع و مرحله بیماری درمان شامل جراحی، شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی خواهد بود.
گاهی ترکیب چند روش درمانی بهترین نتیجه را می‌دهد.
درمان بیماری‌های خودایمنی و التهابی
در بیماری‌هایی مثل لوپوس یا آرتریت روماتوئید از داروهای ضدالتهاب و کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهاب و تورم غدد استفاده می‌شود.
درمان‌های حمایتی و خانگی
در موارد خفیف یا دوران نقاهت درمان‌های خانگی نیز مؤثرند:
استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه متورم
نوشیدن مایعات فراوان
حفظ بهداشت دهان و گلو
خودداری از دستکاری توده یا فشار دادن گردن

تورم گردن نشانه‌ای از تغییر در بدن است که می‌تواند از یک عفونت ساده تا بیماری‌های جدی‌تر مانند اختلالات تیروئید یا سرطان‌ها باشد. بررسی به‌موقع و مراجعه به پزشک کمک می‌کند علت دقیق مشخص و درمان مناسب انتخاب شود. شناخت علائم هشداردهنده مانند تب، کاهش وزن یا توده بدون درد اهمیت زیادی دارد. روش‌های تشخیص شامل معاینه، آزمایش خون، سونوگرافی و در موارد خاص بیوپسی است. درمان نیز بر اساس علت می‌تواند دارویی، جراحی یا حمایتی باشد. توجه به تغییرات گردن راهی مؤثر برای حفظ سلامت عمومی بدن به‌ویژه سیستم ایمنی و غدد لنفاوی است.
در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری باور داریم که تشخیص دقیق پایه‌ی درمان مؤثر است. تورم گردن ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد و تنها با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته تصویربرداری می‌توان علت واقعی آن را شناسایی کرد. این مرکز با تکیه بر تکنولوژی روز، تیم متخصص و گزارش‌های دقیق پزشکی به شما کمک می‌کند تا در کوتاه‌ترین زمان و با بالاترین دقت مسیر تشخیص و درمان خود را طی کنید. مراقبت از سلامت شما هدف اصلی ماست و بررسی هرگونه تورم گردن را نباید به تأخیر انداخت. لذا اگر قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02156804080 اقدام نمایید.


منابع
clevelandclinic.org
mayoclinic.org