سونوگرافی ترانس واژینال و شکمی در اوایل حاملگی چه تفاوتی باهم دارند؟

در هفته‌های ابتدایی بارداری انتخاب نوع سونوگرافی اهمیت زیادی دارد. دو روش اصلی مورد استفاده در این زمان سونوگرافی ترانس واژینال و سونوگرافی شکمی هستند. هر یک از این دو روش کاربرد، محدودیت و وضوح متفاوتی دارند. در ادامه نحوه انجام و کاربردهای هر روش را بررسی می‌کنیم:

سونوی ترانس واژینال

نحوه انجام:
در این روش مبدل مخصوصی (پروب سونوگرافی) وارد واژن می‌شود. امواج صوتی با فرکانس بالا از طریق این پروب به بافت‌های لگن ارسال و تصویر دقیقی از رحم، تخمدان، لوله‌های فالوپ و جنین اولیه ایجاد می‌شود.
کاربردها:
بررسی لانه‌گزینی جنین
کشف بارداری خارج‌رحمی
بررسی ضخامت آندومتر و سلامت تخمدان‌ها
مزایا:
وضوح بالا به‌ویژه در هفته‌های ابتدایی
عدم نیاز به پر بودن مثانه
امکان مشاهده دقیق‌تر حرکات قلب جنین زودتر از روش شکمی
نکات قابل توجه:
این روش کاملاً ایمن است و آسیبی به جنین یا مادر نمی‌رساند. البته ممکن است برای مادرانی که اولین تجربه بارداری را دارند کمی ناخوشایند باشد.

سونوی شکمی

روش انجام:
در این نوع سونوگرافی بیمار روی تخت دراز می‌کشد و ژل مخصوص روی شکم او زده می‌شود. سپس پزشک با حرکت دادن پروب روی ناحیه تحتانی شکم تصاویر را بر روی مانیتور مشاهده می‌کند.
کاربردهای اصلی:
مشاهده حرکات جنین و ضربان قلب در دوران میانی بارداری
اندازه‌گیری مایع آمنیوتیک، موقعیت جفت و وضعیت کلی رحم
مزایا:
غیرتهاجمی و راحت برای مادر
مناسب برای مراحل بعدی بارداری
امکان بررسی ابعاد جنین و ارزیابی رشد او
محدودیت‌ها:
در اوایل بارداری وضوح تصاویر کمتر است. همچنین نیاز به پر بودن مثانه دارد تا رحم بهتر دیده شود.

شایان ذکر است چنانچه به دنبال سونوگرافی خانم در شهرری هستید می‌توانید به مرکز تصویربرداری مروارید ری مراجعه کنید.

انتخاب بین ایت دو روش بستگی زیادی به سن بارداری (هفته بارداری)، هدف پزشک از انجام سونوگرافی و شرایط بدنی مادر دارد. در ادامه جزئیات زمانی و کاربرد هر روش را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم:
هفته‌های ۴ تا ۷ بارداری زمان ایده‌آل برای سونوگرافی ترانس واژینال
در این بازه جنین هنوز بسیار کوچک است و رحم در عمق لگن قرار دارد. به همین دلیل امواج سونوگرافی شکمی قادر به نمایش واضح ساختارهای درونی رحم نیستند.
بهترین گزینه در این مرحله سونوگرافی ترانس واژینال است زیرا:
دقت بیشتری در تشخیص ساک بارداری و محل لانه‌گزینی جنین دارد.
می‌تواند وجود یا عدم وجود ضربان قلب جنین را از هفته ششم شناسایی کند.
برای بررسی احتمال بارداری خارج رحم یا تهدید به سقط بسیار مؤثر است.
نیازی به پر بودن مثانه ندارد و انجام آن سریع و دقیق است.
به‌طور معمول پزشکان برای اولین تأیید بارداری داخل رحم در همین هفته‌ها سونوگرافی ترانس واژینال را توصیه می‌کنند.
هفته‌های ۸ تا ۱۰ بارداری شروع قابلیت استفاده از سونوگرافی شکمی
در این زمان رحم به تدریج از لگن به سمت حفره شکمی حرکت می‌کند و جنین رشد قابل توجهی پیدا می‌کند.
در نتیجه سونوگرافی شکمی می‌تواند تصاویر قابل قبولی ارائه دهد. دلایل انتخاب این روش در این مرحله عبارتند از:
امکان مشاهده حرکات ابتدایی جنین و ضربان قلب به وضوح
بررسی اندازه دقیق جنین و مقایسه آن با سن بارداری
ارزیابی اولیه محل جفت و مایع آمنیوتیک
نکته: اگر در این هفته‌ها کیفیت تصویر شکمی مطلوب نباشد پزشک ممکن است آزمایش را با سونوگرافی واژینال تکمیل کند.
از هفته ۱۲ بارداری به بعد مناسب‌ترین زمان برای سونوگرافی شکمی
از هفته دوازدهم به بعد اکثر سونوگرافی‌ها به صورت شکمی انجام می‌شوند. در این مرحله رحم بزرگ‌تر و موقعیت جنین بالاتر است بنابراین با پر کردن مثانه امواج صوتی به آسانی قابل عبور هستند.
در این بازه سونوگرافی شکمی برای موارد زیر کاربرد دارد:
بررسی سلامت و رشد جنین
بررسی حرکات، دست و پا و ضربان قلب
اندازه‌گیری ضخامت پشت گردن جنین (سونوگرافی NT)
و در ادامه غربالگری سه‌ماهه دوم و سوم بارداری

برای اینکه تصاویر سونوی شکمی در اوایل بارداری واضح‌تر باشند باید مثانه پر باشد. پر بودن مثانه باعث می‌شود رحم به سمت بالا حرکت کند و امواج صوتی با وضوح بیشتری از بافت‌های لگن عبور کنند. بنابراین معمولاً توصیه می‌شود حدود یک ساعت قبل از انجام سونوگرافی ۴ تا ۶ لیوان آب بنوشید و تا پایان آزمایش از رفتن به دستشویی خودداری کنید. همچنین بهتر است شکم تمیز و خشک باشد و از مالیدن کرم یا لوسیون در ناحیه شکم در روز سونوگرافی خودداری شود؛ زیرا مواد چرب می‌توانند کیفیت تصویر را کاهش دهند.

برخلاف روش شکمی در سونوگرافی واژینال مثانه باید خالی باشد تا رحم به حالت طبیعی و نزدیک‌تر به پروب قرار گیرد. توصیه می‌شود حتماً قبل از ورود به اتاق سونوگرافی مثانه خود را تخلیه کنید. لباس راحت و قابل تعویض بپوشید و آرامش داشته باشید چون این روش کاملاً ایمن و بدون درد است. در صورت داشتن عفونت واژینال یا خون‌ریزی بهتر است پزشک را پیش از انجام مطلع کنید تا تصمیم مناسب‌تری گرفته شود.

به طور کلی در اوایل بارداری انتخاب بین سونوگرافی ترانس واژینال و شکمی به سن بارداری و شرایط مادر بستگی دارد.
از هفته ۴ تا ۷ روش ترانس واژینال با دقت بالا برای مشاهده ساک بارداری، لانه‌گزینی و ضربان قلب توصیه می‌شود. از هفته هشتم به بعد سونوگرافی شکمی به‌تدریج بهترین گزینه برای پیگیری رشد جنین است.
آمادگی‌ها نیز متفاوت‌اند؛ شکمی نیاز به مثانه پر و ترانس واژینال به مثانه خالی دارد. انتخاب درست روش با مشورت پزشک همراه با رعایت نکات پیش از سونوگرافی کمک می‌کند تصاویر دقیق و تشخیص سریع‌تری حاصل شود.
در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری سونوگرافی‌های دقیق بارداری با دستگاه‌های تمام دیجیتال و پزشکان مجرب انجام می‌شود تا مادران با اطمینان خاطر مسیر بارداری سالمی را طی کنند. چنانچه قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02156804080 اقدام نمایید.


منابع
ncbi.nlm.nih.gov
iowaradiology.com