آیا چسبندگی داخل رحم با سونوگرافی قابل تشخیص است؟

سونوگرافی رحم یا اولتراسوند یکی از اولین روش‌های بررسی مشکلات داخل رحم است اما وقتی صحبت از چسبندگی داخل رحم (سندرم آشرمن) می‌شود باید دانست که همه نوع سونوگرافی اطلاعات یکسانی ارائه نمی‌دهند.

نقش سونوگرافی در تشخیص سندرم آشرمن
سونوگرافی معمولی رحم بیشتر می‌تواند تغییرات غیرمستقیم ناشی از چسبندگی را نشان دهد؛ مانند نازک بودن آندومتر یا نامنظم شدن حفره رحم. این روش معمولاً برای غربالگری اولیه استفاده می‌شود و در بسیاری از موارد تشخیص قطعی با آن امکان‌پذیر نیست.

چرا در برخی موارد سونوگرافی کافی نیست؟
چسبندگی‌های خفیف یا فیبروتیک اغلب در سونوگرافی ساده دیده نمی‌شوند. علاوه بر این سونوگرافی دوبعدی اطلاعات محدودی درباره جریان خون آندومتر و بافت‌های اطراف چسبندگی ارائه می‌دهد؛ درحالی‌که بررسی خون‌رسانی می‌تواند به درک بهتر وضعیت بافت رحم کمک کند.

نقش سونوگرافی رنگی (داپلر)
در اینجاست که سونوی رنگی رحم می‌تواند ارزشمند باشد. این روش با نمایش جریان خون آندومتر و دیواره رحم:
به تشخیص آندومتر غیرطبیعی کمک می‌کند
می‌تواند کاهش یا اختلال خون‌رسانی نواحی مشکوک به چسبندگی را نشان دهد
به افتراق چسبندگی از برخی علل دیگر نازکی آندومتر کمک می‌کند
اگرچه سونوگرافی رنگی نیز روش قطعی تشخیص چسبندگی رحم نیست اما در کنار سونوگرافی معمولی، اطلاعات تکمیلی مهمی در اختیار پزشک قرار می‌دهد. چنانچه قصد انجام سونوگرافی رنگی در شهرری را دارید می‌توانید به مرکز تصویربرداری مروارید ری مراجعه کنید.

در نهایت چه روشی تشخیص را قطعی می‌کند؟
در صورت باقی ماندن شک بالینی، به‌ویژه در زنان با ناباروری، کاهش خونریزی قاعدگی یا سابقه کورتاژ، هیستروسکوپی همچنان روش استاندارد و قطعی تشخیص چسبندگی داخل رحم محسوب می‌شود.

این عارضه معمولاً در اثر آسیب به لایه داخلی رحم (آندومتر) ایجاد می‌شود. این آسیب باعث می‌شود سطوح داخلی رحم به هم بچسبند و حفره رحم به‌طور کامل یا جزئی بسته شود.

کورتاژ رحم (شایع‌ترین علت)

کورتاژ به‌ویژه وقتی:
بعد از سقط جنین انجام شود
پس از زایمان با خونریزی شدید باشد
یا به‌طور تهاجمی و مکرر انجام شود
می‌تواند به لایه بازال آندومتر آسیب بزند. در نتیجه ترمیم نادرست بافت منجر به ایجاد چسبندگی داخل رحم می‌شود.

جراحی‌های داخل رحمی

برخی اعمال جراحی رحم احتمال چسبندگی را افزایش می‌دهند از جمله:
برداشتن فیبروم (میومکتومی)
جراحی پولیپ رحم
جراحی ناهنجاری‌های مادرزادی رحم
سزارین‌های پرعارضه یا همراه با عفونت
در این موارد، محل برش یا دستکاری زیاد دیواره رحم مستعد چسبندگی است.

عفونت‌های رحم و لگن

عفونت‌های شدید یا درمان‌نشده مانند:
اندومتریت (عفونت آندومتر)
عفونت‌های لگنی
عفونت‌های ناشی از زایمان یا سقط
می‌توانند باعث التهاب شدید شوند که در روند ترمیم، بافت فیبروتیک و چسبندگی ایجاد می‌کند.

زایمان‌های پرعارضه

زایمان‌هایی که با مشکلاتی مانند:
باقی ماندن جفت در رحم
خونریزی شدید پس از زایمان
نیاز به مداخلات داخل رحمی
همراه هستند، ریسک ایجاد چسبندگی رحم را افزایش می‌دهند.

رادیوتراپی لگن

پرتودرمانی در ناحیه لگن (مثلاً برای درمان برخی سرطان‌ها) می‌تواند به بافت رحم آسیب بزند و باعث کاهش خون‌رسانی و فیبروز بافتی شود که مستعد چسبندگی است.

اعمال تشخیصی تهاجمی داخل رحم

روش‌هایی مانند:
هیستروسکوپی‌های درمانی تهاجمی
نمونه‌برداری‌های مکرر از آندومتر
در صورت انجام غیراصولی یا تکراری می‌توانند عامل ایجاد چسبندگی باشند.

سندرم آشرمن می‌تواند طیف وسیعی از علائم داشته باشد؛ از کاملاً بی‌علامت تا مشکلات جدی باروری. شدت علائم معمولاً به وسعت و شدت چسبندگی‌ها بستگی دارد. این علائم عبارتند از:

کاهش خونریزی قاعدگی یا قطع قاعدگی

یکی از شایع‌ترین نشانه‌ها:
کم شدن واضح خونریزی پریود
کوتاه شدن مدت قاعدگی
قطع کامل قاعدگی (آمنوره)
این اتفاق به‌دلیل درگیری آندومتر و کاهش سطح قابل ریزش رحم رخ می‌دهد.

ناباروری

چسبندگی رحم می‌تواند مانع:
لانه‌گزینی جنین
رسیدن اسپرم به تخمک
یا رشد مناسب آندومتر برای بارداری
شود و به‌صورت ناباروری غیرقابل‌توضیح بروز کند.

سقط جنین مکرر

حتی در صورت وقوع بارداری چسبندگی‌های داخل رحم ممکن است باعث:
اختلال در خون‌رسانی به جنین
لانه‌گزینی نامناسب
و در نتیجه سقط‌ مکرر در سه‌ماهه اول شوند.

درد لگنی یا درد هنگام قاعدگی

در برخی بیماران، به‌ویژه زمانی که مسیر خروج خون قاعدگی مسدود شده باشد:
درد لگنی دوره‌ای
درد شدید پریود بدون خونریزی متناسب
دیده می‌شود.

اختلالات قاعدگی پس از کورتاژ یا جراحی رحم

اگر بعد از:
کورتاژ
سقط
زایمان
یا جراحی داخل رحمی
الگوی پریود تغییر کرده باشد باید به چسبندگی رحم شک کرد.

بی‌علامت بودن (در موارد خفیف)

در چسبندگی‌های خفیف:
قاعدگی طبیعی است
درد یا علامت واضحی وجود ندارد
و مشکل اغلب فقط هنگام بررسی ناباروری یا سقط مکرر کشف می‌شود.

بله چسبندگی داخل رحم قابل درمان است اما میزان موفقیت درمان به شدت و وسعت چسبندگی‌ها بستگی دارد. در ادامه بررسی می‌کنیم که درمان این عارضه رحم چگونه است:

هیستروسکوپی (روش اصلی و استاندارد درمان)
بهترین و مؤثرترین روش درمان
پزشک با یک دوربین ظریف از طریق دهانه رحم وارد رحم می‌شود
چسبندگی‌ها به‌طور مستقیم دیده و بریده می‌شوند
در همان جلسه هم تشخیص قطعی انجام می‌شود و هم درمان
در موارد خفیف تا متوسط، نتایج درمان معمولاً بسیار خوب است.

پیشگیری از برگشت چسبندگی
بعد از هیستروسکوپی، برای جلوگیری از ایجاد مجدد چسبندگی ممکن است:
بالون یا IUD موقت داخل رحم گذاشته شود
هورمون استروژن برای ترمیم آندومتر تجویز شود
پیگیری سونوگرافی یا هیستروسکوپی کنترل انجام شود

شانس بارداری بعد از درمان
در چسبندگی‌های خفیف و متوسط: احتمال قاعدگی طبیعی و بارداری معمولاً بالا است
در چسبندگی‌های شدید: درمان ممکن است دشوارتر باشد گاهی نیاز به چند مرحله هیستروسکوپی وجود دارد احتمال بارداری کمتر ولی غیرممکن نیست

چه زمانی درمان موفق‌تر است؟
تشخیص زودهنگام
باقی‌ماندن بخشی از آندومتر سالم
انجام درمان توسط پزشک باتجربه
پیگیری منظم بعد از درمان

چسبندگی داخل رحم معمولاً به‌طور قطعی در سونوگرافی قابل تشخیص نیست. سونوگرافی به‌ویژه سونوگرافی واژینال، سه‌بعدی یا سونوگرافی با تزریق مایع می‌تواند نشانه‌هایی مشکوک مانند نامنظمی حفره رحم، نازک شدن آندومتر یا باز نشدن فضای رحم را نشان دهد و پزشک را به وجود چسبندگی راهنمایی کند. با این حال، روش استاندارد و قطعی تشخیص چسبندگی رحم، هیستروسکوپی است که امکان مشاهده مستقیم و هم‌زمان درمان را نیز فراهم می‌کند. بنابراین سونوگرافی ابزار غربالگری و کمک‌کننده است، نه روش تشخیصی نهایی.
چسبندگی داخل رحم از مشکلاتی است که تشخیص به‌موقع آن نقش مهمی در حفظ سلامت باروری و انتخاب مسیر درمان مناسب دارد. بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تفسیر دقیق تصاویر دقت این مسیر تشخیصی را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی مروارید ری تلاش می‌شود با انجام سونوگرافی‌های تخصصی و دقیق، اطلاعات قابل اعتماد و استانداردی در اختیار پزشک و بیمار قرار گیرد تا تصمیم‌گیری درمانی آگاهانه و به‌موقع انجام شود. لذا برای تعیین نوبت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02156804080 اقدام نمایید.


منابع
wiley.com
ncbi.nlm.nih.gov